JAK MÓWIĆ o osobach z niepełnosprawnością? - Uczelnia Dostępna

🤔 Zastanawiasz się, jak mówić o osobach niepełnosprawnych? Jakich słów używać? Z których słów rezygnować? Nie zawsze jesteśmy świadomi, jakie znaczenie niosą ze sobą słowa i jak mogą być odebrane przez drugą osobę.

💡 Sprawdź, czy takie określenia jak niepełnosprawny, inwalida, kaleka to określenia, które nadal powinniśmy stosować?

🎧 Link do odcinka z audiodeskrypcją znajdziesz TUTAJ.
______________________________

Często słowa wydają się mieć małe znaczenie, niosą ze sobą jednak potężny ładunek energetyczny i nieodpowiednio użyte tworzą błędny obraz w głowie drugiego człowieka.

Dam ci przykład. Jakie obrazy widzisz, słysząc: "To mój konkubent, konkubina", a jakie, kiedy ktoś powie: "To mój partner, partnerka". Czujesz, że "konkubent" brzmi mało pozytywnie, a "partner" ma już całkiem przyjemny wydźwięk, a ciągle mówimy o tej samej osobie. Temat niepełnosprawności i tego, w jaki sposób zwracamy się do innych osób, to bardzo ważna sprawa. To fundament szacunku i zrozumienia nas... ...przez drugą osobę. Porozmawiajmy dzisiaj o tym. To, co lecimy?

To jakich słów używanych w stosunku do innych ma ogromne znaczenie. Często osoby z niepełnosprawnościami są samodzielne, silne, zorganizowane, niezależnie od stopnia niepełnosprawności. Dlatego nie używajmy słów, które mają negatywny wydźwięk. Podam mój przykład: nie lubię określenia "osoba słabowidząca". Powiem szczerze, jak mówię o sobie, to mówię, że jestem osobą niedowidzącą. Dlaczego? Dlatego, że nie lubię, jak ktoś szuka słabości, niepełnosprawności. To jakbyśmy mówili, że ktoś jest słaby w czymś: słabo widzi, słabo słyszy. Dlatego ważne, by mówić w taki sposób, żeby to miało neutralny wydźwięk. Zdaję sobie sprawę, że wiele osób nie wie, jakie są poprawne sformułowania wobec osób z niepełnosprawnościami. Dlatego sprawdźmy jak to jest u ciebie.

Witam państwa w teleturnieju!

Proszę przygotować karteczki, i długopisy, bo za chwilę zaczynamy, ale zanim... Teraz możemy zaczynać. Pięć prostych pytań. Wskaż poprawną odpowiedź.

Jakiego sformułowania byś użył? "Osoba głucha" czy "osoba głuchoniema"?

Dokładnie tak: "osoba głucha" to poprawna odpowiedź!

Podpunkt drugi. Proszę się skupić! "Inwalida" czy "kaleka"?

No dobra! Żadne z tych! Bardzo dobrze!

Trójeczka: "Autystyk" czy "Osoba w spektrum autyzmu"? Hm?

Mam nadzieję, że wiesz, że to jest "osoba spektrum autyzmu".

Sformułowanie nr cztery. "Osoba z niepełnosprawnością intelektualną" czy "osoba upośledzona umysłowo"?

No brzmi to fatalnie, więc myślę, że odpowiedź jest jasna i klarowna: "osoba z niepełnosprawnością intelektualną".

I ostatnie, piąte na piątkę: "osoba chora psychicznie" czy "osoba w kryzysie zdrowia psychicznego"?

"Osoba w kryzysie zdrowia psychicznego". Oczywiście, to prawidłowa odpowiedź, gratulacje.

Mam nadzieję, że udało ci się zdobyć pięć na pięć punktów, ale nawet jeśli nie masz pięć na pięć, to pochwal się koniecznie w komentarzu.

Sprawny inaczej

To teraz sprawdźmy, jakiego nazewnictwa używano wokół niepełnosprawności na przestrzeni lat. "Inwalida", "kaleka". Dobrze, że tych słów już od dawna nie używamy. "Sprawny inaczej". Pamiętam jak kiedyś śmiano się, jak ktoś coś ukradł w sklepie, mówiono, że jest "uczciwy inaczej". Już wiemy, żeby takich słów nie używać, bo można sobie z nich potem pożartować.

Niepełnosprawny

"Niepełnosprawny". Ale ten czy tamten niepełnosprawny? Jak się domyślasz, tego słowa też już nie używamy. Obecnie słyszy się o dwóch zwrotach: "Osoba niepełnosprawna" i "osoba z niepełnosprawnością". W sumie dobrze, że w ogóle ktoś zauważył, że osoba z niepełnosprawnością to też osoba. Ale już tak całkiem serio, powiem ci, jak ja to widzę. Gdy ktoś mówi "osoba niepełnosprawna", od razu mojej głowie pojawia się obraz osoby, która jest przesiąknięta niepełnosprawnością, Jakby dominująca cecha tej osoby to właśnie była ta niepełnosprawność. A bardzo rzadko tak jest. Mamy wiele różnych cech. Dlatego zachęcam, by mówić o osobach z niepełnosprawnością. Różnimy się wieloma cechami: kolorem włosów, kolorem oczu, cechami charakteru, dlatego, mówiąc, że dana osoba jest z niepełnosprawnością, wskazujemy tę różnorodność, ale nie definiujemy, że niepełnosprawność jest dominującą cechą. Dlatego sformułowanie "osoba z niepełnosprawnością" w mojej opinii jest jak najbardziej poprawne. Co więcej, zachęcam cię do tego, żeby mieć świadomość słów, których używamy.

Wózek inwalidzki

Mówiąc na przykład "osoba na wózku inwalidzkim" no to już ten "wózek inwalidzki", to bardzo blisko słowa "inwalida", ale przecież wiemy, że takich określeń już się nie używa. Dlatego ja osobiście mówię, że ktoś porusza się na wózku aktywnym, rehabilitacyjnym, elektrycznym. Konkretnie wskazuję rodzaj wózka.

Jeszcze znam przykład osoby, która starała się rentę  i w orzeczeniu miała informację, że jest "niezdolna do pracy i do samodzielnej egzystencji". No brzmi to tragicznie. To są słowa, które mogą faktycznie wprowadzić w błąd, ponieważ ta osoba potem nas się pytała w Stowarzyszeniu, czy może pójść do pracy, skoro ma wpisane w orzeczeniu że jest do niej niezdolna. I wiemy doskonale, że osoba ze znacznym stopniem jak najbardziej może pracować, nie tylko w zakładach pracy chronionej, ale na otwartym rynku pracy. Słowa mają ogromną moc, mają naprawdę bardzo duże znaczenie. Dlatego od nas zależy czy ktoś będzie niepełnosprawność na przykład odbierał negatywny sposób. Ani pozytywnie, ani negatywnie, najlepiej neutralnie. Dlatego mówmy "osoba z niepełnosprawnością" i do tego najbardziej zachęcam.

Dzięki za dzisiaj.

Do zobaczenia!

***
#niepełnosprawność #znaczeniesłów #uczelniadostępna #teleturniej